میراث پهلوانی و معنویت

کشتی در فرهنگ ایران‌زمین، تنها یک ورزش نیست؛ روایتِ دیرینه‌ای است از روح پهلوانی، شجاعت و ایمان. این ورزش از دیرباز در جان ایرانیان جایگاهی ویژه داشته و همواره فراتر از نمایش قدرت بازوها، به میدان آزمون اخلاق و کمال انسانی بدل شده است. کشتی، همان‌گونه که نامش بر زبان‌هاست، نه صرفاً کشاکش تن‌ها، بلکه مجالی است برای غلبه بر نفس و تبلور ارزش‌های معنوی.

در حماسه‌های ملی، پهلوانان نامداری چون رستم، سهراب و گودرز، در میادین نبرد و کشتی، تنها به نیروی بازو شهره نبودند؛ آنان حاملان رسالت اخلاق، وفاداری و جوانمردی بودند. کشتی رستم و سهراب، اگرچه به ظاهر زورآزمایی دو پهلوان است، اما در ژرفای خود روایتگر تقابل نسل‌ها، آزمون مسئولیت‌پذیری و سرنوشت تلخ انسانی است. چنین روایت‌هایی نشان می‌دهد که کشتی در ایران همواره بستری برای تبلور حکمت و اخلاق بوده است.

از دل اسطوره به دنیای تاریخ که می‌نگریم، چهره‌هایی چون پوریای ولی، جان و جوهره‌ی این سنت را مجسم کرده‌اند. روایت مشهور او – که برای حفظ عزت و آبروی حریف، از پیروزی چشم پوشید – همچنان چراغی است فروزان در مسیر پهلوانی. پوریای ولی به ما آموخت که ماندگاری در دل مردم، نه از رهگذر پیروزی‌های بی‌شمار، بلکه با بزرگی روح و جوانمردی حاصل می‌شود.

زورخانه‌ها نیز طی قرون متمادی مدرسه‌ی همین ارزش‌ها بوده‌اند. در آن گودهای مقدس، ورزش با نام خدا و ذکر اولیا آغاز می‌شد و مرشد با ضرب و نوای خود فضایی می‌آفرید که جسم و جان توأمان تربیت شوند. جوان پهلوان نخست می‌آموخت که نیروی حقیقی در تسلط بر نفس خویش است، نه در مغلوب‌ساختن دیگران. این فرهنگِ غنی، کشتی را به مدرسه‌ی تربیت انسان کامل بدل کرده است.

در روزگار معاصر نیز، پهلوانانی چون غلامرضا تختی ادامه‌دهندگان این سنت زرین بودند؛ پهلوانانی که شکوهشان نه تنها در مدال‌ها، بلکه در فروتنی، مردم‌دوستی و اخلاقشان تجلی یافت. تختی در کنار قدرت مثال‌زدنی بر تشک، در زندگی روزمره نیز نماد خضوع و خدمت به مردم بود؛ و همین او را در ردیف اسطوره‌های تاریخ ایران نشاند.

امروز، بیش از هر زمان دیگر، بازگشت به روح پهلوانی کشتی ضرورتی انکارناپذیر است. در جهانی که ورزش گاه به کالایی تجاری بدل می‌شود، کشتی ایرانی می‌تواند بار دیگر پرچم اخلاق، ایمان و هویت ملی را برافرازد. این مهم، بی‌شک در گرو آن است که مدیریت و راهبری این رشته‌ی اصیل، به دست جوانان مؤمن، متعهد و انقلابی سپرده شود؛ آنان که با روحیه‌ی خدمت و معنویت، کشتی را نه فقط به سکوهای افتخار جهانی، که به قله‌های اخلاق و معنویت نیز رهنمون خواهند ساخت.